muhammed rızâ pehlevî ne demek?
Muhammed Rıza Pehlevi
Muhammed Rıza Pehlevi (26 Ekim 1919 - 27 Temmuz 1980), İran'ın son şahı ve Pehlevi Hanedanı'nın ikinci hükümdarıdır. 16 Eylül 1941'den, 11 Şubat 1979'daki İran İslam Devrimi ile tahttan indirilmesine kadar İran'ı yönetmiştir.
Hayatı ve İktidara Yükselişi:
- Babası Rıza Şah'ın tahttan indirilmesiyle, II. Dünya Savaşı sırasında İngiliz ve Sovyet işgali altında genç yaşta tahta geçmiştir.
- İlk yıllarında ülke, dış güçlerin etkisi altındaydı ve şahın yetkileri sınırlıydı.
Modernleşme ve Kalkınma Çabaları:
- 1960'lı yıllarda başlattığı Beyaz Devrim adı altındaki reformlarla İran'ı modernleştirmeye ve kalkındırmaya çalışmıştır. Bu reformlar arasında toprak reformu, sanayileşme, eğitimde gelişmeler ve kadın haklarının iyileştirilmesi yer almıştır.
- Petrol gelirlerini kullanarak ülkenin altyapısını güçlendirmeye ve ordusunu modernize etmeye büyük önem vermiştir.
Dış Politika:
- Batı yanlısı bir politika izlemiş ve özellikle ABD ile yakın ilişkiler kurmuştur.
- Bölgesel güvenlikte önemli bir rol oynamayı hedeflemiş ve güçlü bir ordu kurarak İran'ı bölgesel bir güç haline getirmeye çalışmıştır.
Eleştiriler ve Düşüşü:
- Otoriter yönetimi, siyasi özgürlüklerin kısıtlanması, yolsuzluk iddiaları ve halkın ihtiyaçlarına yeterince cevap verememesi nedeniyle eleştirilmiştir.
- İran İslam Devrimi ile birlikte artan protestolar ve halkın desteğini kaybetmesi sonucunda 1979 yılında ülkeyi terk etmek zorunda kalmıştır.
- Devrimden sonra sürgünde yaşamış ve 1980 yılında Mısır'da hayatını kaybetmiştir.